Sunday, 2024-05-05, 8:48 AM
Beşikdən qəbr evinə kimi elm öyrənin...
|
PUL QAZAN
STATISTIKA
|
BİLİRSİNİZMİ?Latın atalar sözləri və deyimləri А A Deo rex, a rege lex Hərfi tərcümə: Allahdan hökmdar, hökmdardan qanun. A nullo diligitur, qui neminem diligit. Heç kimi sevməyəni heç kim sevmir. Ab altero expectes, alteri quod feceris. Başqalarından başqaları üçün etdiyini gözlə. Mənbə: Publili Sir Abducet praedam, cui occurit prior. Kim birinci gəlirsə, qəniməti də o aparır. Abeunt studia in mores. Məşqlər xarakterdə iz qoyur. Mənbə: Ovidi Absentem laedit, qui cum ebrio litigat. Sərxoşla mübahisə edən, olmayan düşmənlə vuruşur. Abstractum pro concreto. Konkretliyin əvəzinə mücərrədlik. Abyssus abyssum invocat. Hərfi tərcümə: Uçurum uçuruma aparır. Accidit in puncto, quod non contigit in anno. Bir anda elə şey baş verir ki, ona illərlə ümid etmirsən. Accipere quid ut justitiam facias, non est tam accipere quam extorquere. Ədaləti bərpa etmək üçün mükafat almaq, almaqdan daha çox zorakılıqdır. Ad Kalendas Graecas Hərfi tərcümə: Yunan kalendalarına qədər. Mənası: Qeyri-müəyyən müddətə təxirə salmaq. Ad poenitendum properat, cito qui judicat. Tez qərar verən, tez peşman olur. Ad primos ictus non corruit ardua quercus. Hündür palıd birinci zərbədən aşmaz. Aditum nocendi perfido praestat fides. Hərfi tərcümə: Xainə etibar etmək onun zərər vurması üçün imkan yaradır. Mənbə: Seneka. Adprime in vita esse utile, ut ne quid nimis. Həyatın əsas qanunu - həddən ziyadə heç nə. Aes debitorem leve, grave inimicum facit. Kiçik borc borclu edir, böyük borc düşmən. Alea jacta est Püşk atılıb. Hərfi tərcümə: Sümüklər hərəkətdədir. Mənbə: Yuli Sezarın Rubikon çayını keçərkən dediyi sözlər. Aliis inserviendo consumor Başqalarına xidmət edə-edə yanıram. Alium silere quod voles, primus sile. İstəyirsənsə nə haqdasa sussunlar, birinci sus. Mənbə: Seneka. Alter ego Hərfi tərcümə: İkinci "Mən". Alma mater Hərfi tərcümə: Süd anası. Amat victoria curam. Hərfi tərcümə: Qələbə qayğını sevir. Amantes amentes. Hərfi tərcümə: Aşiqlər - dəlilər. Aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt. Hərfi tərcümə: Başqalarının qüsurları gözümüzün önündədir, özümüzünkü kürəyimizin arxasında. Amici fures temporis. Hərfi tərcümə: Dostlar - vaxt oğrularıdır. Amicitia aequalitas. Dostluq - bərabərlikdir. Amicus certus in re incerta cernitur. Hərfi tərcümə: Həqiqi dost yanlışlıqlarda tanınır (pis gündə). Mənbə: Enni Amicus verus — rara avis. Hərfi tərcümə: Sadiq dost — nadir quşdur. Mənbə: Plavt Amicus verus cognoscitur amore, more, ore, re Həqiqi dost sevgiylə, münasibətlə, sözlə, işlə tanınır. Amicus (mihi) Plato, sed magis amica veritas. Hərfi tərcümə: Platon mənim dostumdur, həqiqət daha böyük dostdur. (Platon mənim dostumdur, amma həqiqət daha vacibdir) Mənbə: Aristotel Amor caecus. Hərfi tərcümə: Məhəbbət kordur. Amoris vulnus sanat idem, qui facit. Eşq yarasını (bu yaranı) vuran müalicə edir. Amor non est medicabilis herbis. Hərfi tərcümə: Məhəbbət otlarla müalicə olunmur. Animis opibusque parati Ürəyimizlə və əməlimizlə hazırıq. Aquila non captat muscas. Qartal milçək tutmur. Aquilam volare doces Hərfi tərcümə: Sən qartala uçmaq öyrədirsən. Ars longa, vita brevis İncəsənət əbədidir, həyat qısa. Artes molliunt mores. İncəsənət xasiyyəti yumşaldır. Audentes fortuna juvat. Hərfi tərcümə: Qoçaqlara tale yardım edir. Mənbə: Vergili, "Eneida" (X, 284) Aurea mediocritas. Hərfi tərcümə: Qızıl orta. Aut bene, aut nihil. Hərfi tərcümə: Ya yaxşı, ya heç nə. Aut Caesar, aut nihil Ya Sezar, ya heç nə. Çezare Borcanın devizi. Ave Caesar, imperator, morituri te salutant. Hərfi tərcümə: Salam, Sezar, imperator, ölümə gedənlər səni salamlayır. (Roma qladiatorlarının imperatora yönəltdikləri salamlama) [redaktə] B Barba crescit, caput nescit. Hərfi tərcümə: Saqqalı çıxıb, amma ağlı yoxdur. Barba non facit philosophum. Hərfi tərcümə: Saqqal filosof olmağa bəs eləmir. Beati hispani, quibus vivere bibere est. "Yaşamağı içməyə bərabər tutan ispanlar xoşbəxtdirlər" Şərh: İspan dilində "v" hərfinin "b" kimi tələffüz olunmasına eyham vurulur. Beati pauperes spiritu. Ruhu kasıb olanlar müqəddəsdir. Mənbə: Vulqata, Matvey 5:3 Beatus, qui prodest, quibus potest. Bacardığı hər kəsə yardım edən kəs xoşbəxtdir. Bene qui latuit bene vixit. Nəzərə çarpmadan yaşayan yaxşı yaşayır. Ovidi, Tristia, III.iv.25 Benefacta male locata malefacta arbitror. Hərfi tərcümə: Layiq olmayana edilən yaxşılığı mən pislik hesab edirəm. Mənbə: Siseron Bis dat, qui cito dat. Hərfi tərcümə: Tez ödəyən ikiqat ödəyir. Mənbə: Publili Sir Bis repetita non placent Təkrarçılıq yaxşı qarşılanmır. Mənbə: Horatsi, Ars Poetica 365 Bona diagnosis, bona curatio. Yaxşı diaqnoz, yxşı müalicə. Bona valetudo melior est quam maximae divitiae. Yaxşı sağlamlıq ən böyük var-dövlətdən bahadır. Boni pastoris est tondere pecus, non deglubere. Yaxşı çoban qoyunu qırxanda onun dərisini soymur. Şərh: Roma imperatoru Tiberi öz canişinlərinə müraciətlə. [redaktə] C Caedite eos. Novit enim Dominus qui sunt eius. Hərfi tərcümə: Öldürün onları. Allah özü onu tanıyanları tanıyır. Digər tərcümədə: Hamısını öldürün. Allah özü ayırd edəcək. Albiqoy Xaç yürüşləri zamanı Bezye qətliamından əvvəl abbat Arnold Amorinin dediyi güman edilir. Caesarem decet stantem mori. Hərfi tərcümə: Sezara ayaq üstə ölmək yaraşır. Mənbə: Svetoninin imperator Vespasianın son sözləri haqqında verdiyi məlumat. Carmina morte carent Hərfi tərcümə: Şeirlər ölümsüzdür. Carpe diem Hərfi tərcümə: (Hər) Günü tut Mənbə: Horatsi, "Odalar" (I, 11.8) Carthago delenda est (Carthaginem esse delendam) Hərfi tərcümə: Karfagen dağıdılmalıdır. Mənbə: Plutarx. Böyük Mark Portsi Katonun Roma senatındakı çıxışından. Calamitas virtutis occasio. Hərfi tərcümə: Kasıblıq igidliyə səbəb olur. Mənbə: Seneka Carpamus dulcia: nostrum est, quod vivis: cinis et manes et fabula fies. Hərfi tərcümə: Gəlin həyatın şirinliyini dadaq: onun üçün yaşayırıq, sonra isə biz toza, ruha, mifə çevriləcəyik. Persi, Sat., v. 151 Casus ordinarius Adi hadisə. Casus extraordinarius Qeyri-adi hadisə. Cedo nulli "Mən heç kimə güzəştə gedirəm." Cibi condimentum est fames "Aclıq hər yeməyə ədviyyatdır." Citius, altius, fortius! Hərfi tərcümə: Sürətlə, yüksəyə, səylə! Şərh: 1913-cü ildən Olimpiya oyunları hərəkatının şüarı. Civis Romanus sum. "Mən Romalıyam" Mənbə: Siseron Clara pacta, boni amici. "Aydın razılaşmalar, yaxşı dostlar." Claude os, aperi oculos! "Ağzını yum, gözlərini aç." Cogitationis poenam nemo patitur. Heç kim düşüncələrinə görə cəzalandırılmır. Cogito, ergo sum. Hərfi tərcümə: Düşünürəm, deməli mövcudam. Mənbə: Dekart Concordia civium murus urbium. "Vətəndaşların harmoniyası şəhərlərin divarları kimidir." Conscientia mille testes. Hərfi tərcümə: Vicdan — min şahiddir. Consuetudo est altera natura Vərdiş - ikinci xasiyyətdir. Contra spem spero. Hərfi tərcümə: Ümidsiz ümid edirəm. Corruptio optimi pessima. Hərfi tərcümə: Yaxşının yıxılması — ən qəddar yıxılmadır. Credo quia absurdum est. Hərfi tərcümə: İnanıram, çünki absurddur. Mənbə: Tertullian Cui bono Kimə sərf eləyir? Mənbə: Siseron, "Ameriyalı Rossinin müdafiəsi üçün çıxış", XXX, 84 Cuique suum. Hərfi tərcümə: Hər kəsə özünə görə. Cum tacent clamant. Hərfi tərcümə: Susanda, qışqırırlar. [redaktə] D Damnant, quod non intelegunt Hərfi tərcümə: İrad tuturlar, çünki başa düşmürlər. De gustibus non est disputandum Tərcüməsi: Zövqlər müzakirə olunmur. De minimis non curat praetor. (və ya rex, ya da lex) Tərcüməsi: "Səlahiyyət sahibləri" (və ya "hökmdar", ya da "qanun") "əhəmiyyətsiz şeylərə diqqət yetirmirlər." De mortuis aut bene, aut nihil Hərfi tərcümə: Ölülər haqqında ya yaxşı, ya heç nə. Debes, ergo potes Hərfi tərcümə: Məcbursansa, deməli bacararsan. Decipimur specie recti. Hərfi tərcümə: Biz həqiqət görüntüsünə inanırıq. Mənası: Xarici görünüş aldadıcı ola bilər. Mənbə: Horatsi, "Poeziya elmi" Deo Vindice. Tərcüməsi: Tanrı bizim qoruyucumuz. Amerika Konfederativ Ştatlarının şüarı. Deorum injuriae Diis curae. Tərcüməsi: Allahlara qarşı təhqirə görə allahlar özləri qisas alsınlar. Deus lo vult! Tərcüməsi: Allah bunu istəyir! Şərh: Səlibçilərin şüarı. Dictum factum Hərfi tərcümə: Deyilib - edilib. Dictum sapienti sat est. Deyilən söz müdrikə kifayətdir. Mənası Azərbaycan dilindəki "Arifə bir işarə" deyiminə müvafiqdir. Divide et impera Hərfi tərcümə: Parçala və hökm et. Mənbə: Yuli Sezar Docendo discimus Hərfi tərcümə: Öyrədərək, öyrənirik. Dominus Illuminatio Mea. Tərcüməsi: Tanrı mənim işığımdır. Şərh: Oksford Universitetinin devizi; Psalm 27. Donec eris felix multos numerabis amicos. / Tempora si fuerint nubila solus eris. Tərcüməsi: Yaxşı gündə dostun çox olar. / Pis gündə tək qalarsan. Mənbə: Ovidi, Tristia I,9,5-6 Ducunt volentem fata, nolentem trahunt. Tərcüməsi: Tale irəli getmək istəyənləri aparır, istəməyənləri - sürüyür. Dulce et decorum est pro patria mori. Tərcüməsi: Vətən üçün ölmək əziz və şərəflidir. Şərh: Adətən müharibə memoriallarında yazılır. I Dünya müharibəsində həlak olmuş ingilis şairi Vilfred Ouen bu fikri "qədim yalan" adlandırırdı. Mənbə: Horatsi, Odalar III, 2, 13. Dum docemus, discimus Hərfi tərcümə: Nə qədər ki, öyrədirik, öyrənirik. Dum spiro, spero Hərfi tərcümə: Nə qədər ki, nəfəs alıram, ümid edirəm. Dum vivimus, vivamus! Tərcüməsi: Yaşadığımız müddətdə, qoyun yaşayaq! Dum vita est, spes est. Tərcüməsi: Nə qədər ki, həyat var, ümid var. Dum vixi tacui, mortua dulce cano. Tərcüməsi: Yaşayarkən mən lal idim, öldükdən sonra gözəl mahnı oxuyuram. Şərh: Adətən musiqi alətlərinin, daha çox klavişli alətlərin üzərində yazılır. Alətin hazırlandığı ağaca işarədir. Duobus litigantibus, tertius gaudet. Tərcüməsi: İki nəfər mübahisə edəndə, üçüncüsü sevinir. Dura lex, sed lex Hərfi tərcümə: Qanun sərtdir, amma bu qanundur. [redaktə] E Electa una via, non datur recursus ad alteram Hərfi tərcümə: Bir yol seçənə başqa yolla getməyə icazə verilmir. Elephantum ex musca facis Hərfi tərcümə: Milçəkdən fil düzəldirsən. Epistola non erubescit Hərfi tərcümə: Kağız qızarmır. Mənbə: Siseron Errare humanum est, ignoscere divinum Hərfi tərcümə: Səhv etmək insana xasdır, bağışlamaq ilahiyə. Mənbə: Siseron Errare humanum est, stultum est in errore perseverare. Səhv etmək insana xasdır, amma öz səhvlərində təkid etmək axmaqlıqdır. Eruditio aspera optima est Hərfi tərcümə: Sərt tərbiyə - ən yaxşısıdır. Et tu autem, Brute! Hərfi tərcümə: Sən də mi, Brut! Mənbə: Yuli Sezar (Şekspirin Sezarın adına çıxardığı sözlər) Ex libris Hərfi tərcümə: Kitablardan Ex nihilo nihil fit Hərfi tərcümə: Heç nə heç nədən yaranmır. Mənbə: Rene Dekart Ex tempore Tələbata görə. Exitus letalis Ölümcül sonluq. Experientia est optima magistra Təcrübə — ən yaxşı müəllimdir. [redaktə] F Faber est suae quisque fortunae Hərfi tərcümə: Hər kəs öz taleyinin dəmirçisidir ("yaradıcısıdır” mənasında). Mənbə: Appi Klavdi Sek Fabricando fit faber. Hərfi tərcümə: Təcrübə mükəmməlləşdirir. Facilis descensus Averno Hərfi tərcümə: Cəhənnəmə düşmək asandır. Fama crescit eundo Hərfi tərcümə: Şayiələr dolaşdıqca böyüyür. Fas est et ab hoste doceri Hərfi tərcümə: Düşməndən də öyrənmək olar. Mənbə: Ovidi, Çevrilmələr Feci quod potui, faciant meliora potentes Hərfi tərcümə: Bacardığımı etdim, kim bacarırsa daha yaxşısını etsin. Felix qui potuit rerum cognoscere Hərfi tərcümə: Xoşbəxt [o kəsdir ki,] şeylərin səbəbini başa düşür. Mənbə: Vergili, Georgica 2, 490. Ferox verbis Hərfi tərcümə: Sözdə qəhrəman. Ferro ignique! Hərfi tərcümə: Odla və qılıncla! Festina lente Hərfi tərcümə: Asta tələs. Mənbə: Oktavian Avqustun şüarı. Fiat lux! Hərfi tərcümə: İşıq olsun! Mənbə: İncil (Yaranış 1:3) Fiat justitia et pereat mundus Hərfi tərcümə: Qoy ədalət bərqərar olsun və dünya dağılsın. Mənbə: Müqəddəs Roma İmperatoru I Ferdinand Fiat justitia ruat caelum Hərfi tərcümə: Qoy ədalət bərqərar olsun və səma yıxılsın. Fide, sed qui, vide. Hərfi tərcümə: Etibar et, amma bax kimə. Finis coronat opus Hərfi tərcümə: Sonluq – işin tacıdır. Fluctuat nec mergitur Hərfi tərcümə: Yırğalanır, amma batmır. Mənbə: Paris şəhərinin gerbində yazılmış şüar. Fortasse erit, fortasse non erit Hərfi tərcümə: Bəlkə olacaq, bəlkə də olmayacaq. Fortes fortuna iuvat Hərfi tərcümə: Tale cəsurları sevir. Fortis cadere, cedere non potest Hərfi tərcümə: Cəsur adam yıxılar, amma təslim olmaz. Fortiter in re, suaviter in modo Hərfi tərcümə: İşdə sərt, davranışda yumşaq. Fortuna est caeca Hərfi tərcümə: Tale kordur. Mənbə: Siseron Fortuna amicos parat, inopia amicos probat. Hərfi tərcümə: Tale dostları hazırlayır, ehtiyac onları sınayır. [redaktə] G Gallia est omnis divisa in partes tres Tərcüməsi: "Qalliya üç hissəyə bölünüb." Mənbə: Yuli Sezarın "Qalliya müharibəsinə şərhlər"inin ("Commentarii de Bello Gallico") ilk cümləsi. Gaudeamus igitur iuvenes dum sumus Tərcüməsi: "Nə qədər ki, gəncik bundan həzz almalıyıq." Mənbə: Köhnə alman tələbə mahnısının sözləri. Hazırda bir sıra qərb universitetlərinin devizidir. Gloria victis. Tərcüməsi: "Məğlublara eşq olsun." Gloriosum est iniurias oblivisci. Tərcüməsi: "Ədalətsizliyi unutmaq şərəflidir." Graeca fides, nulla fides Hərfi tərcümə: "Yunan düzgünlüyü - düzgünsüzlükdür". Gutta cavat lapidem Tərcüməsi: "Damla daşı yonur" (Ovidi, Məktublar) Gutta cavat lapidem non bis, sed saepe cadendo; sic homo fit sapiens non bis, sed saepe legendo. Tərcüməsi: "Damla daşı iki dəfə yox, çox düşməklə yonur, eynilə insan da iki kitab oxumaqla yox, çox kitab oxumaqla müdrik olur." Mənbə: Cordano Bruno, "Məşəl" (Il Candelaio) [redaktə] H Habent sua fata libelli Tərcüməsi: Kitabların öz taleyi var Mənbə: Terensian Mavr Haec studia adolescentiam alunt, senectutem oblectant, secundas res ornant, adversis solatium ac perfugium praebent Tərcüməsi: Elmlə məşğul olmaq gəncləri qidalandırır, yaşlıları fərəhləndirir, xoşbəxtlikdə bəzək, bədbəxtlikdə sığınacaq olur Mənbə: Siseron, "Arxinin müdafiəsinə”, VII, 16 Haud semper errat fama Şayiələr həmişə səhv etmir Hectorem quis nosset, felix si Troja fuisset? Tərcüməsi: Troya xoşbəxt olsaydı, Hektoru kim tanıyardı? Mənbə: Ovidi Hic bibitur Tərcüməsi: Burada içirlər. Hic mortui vivunt, hic muti loquuntur Tərcüməsi: Burada ölülər yaşayır, burada lallar danışır Mənbə: Qədim universitet kitabxanalarının divarlarındakı yazı. Historia est magistra vitae Tərcüməsi: Tarix — həyat müəllimidir. Mənbə: Siseron, "Orator haqqında”, II, 9, 36 Historiam nescire hoc est semper puerum esse Tərcüməsi: Tarixi bilməmək — həmişə körpə qalmaq deməkdir Mənbə: Siseron Hoc unum scio, quod nihil scio Tərcüməsi: Mən bilirəm ki, heç nə bilmirəm Mənbə: Diogen Homines quo plura habent, eo cupiunt ampliora Tərcüməsi: İnsanlar çox şeyə sahib olduqca, daha da artığını istəyirlər Mənbə: Seneka Homo homini lupus est Tərcüməsi: İnsan insanın canavarıdır. Mənbə: Plavt Homo ornat locum, non locus hominem Tərcüməsi: İnsan yeri bəzəyir, yer insanı yox Homo proponit, sed deus disponit. Tərcüməsi: İnsan niyyət edir, allah bərqərar edir. Homo sum et nihil humani a me alienum puto Tərcüməsi: Mən insanam və insana xas olan heç nə mənə yad deyil. Mənbə: Publi Terensi Honores mutant mores, sed raro in meliores Tərcüməsi: Şan-şöhrət xasiyyəti dəyişir, amma nadir hallarda yaxşıya doğru Honoris causa Tərcüməsi: xidmətlərinə görə Horribile dictu! Tərcüməsi: Dilə gətirmək qorxuludur! Humanitatis optima est certatio Tərcüməsi: Ən alicənab yarış — insaniyyətdə yarışmaqdır |
REKLAM-TAK
MINI-CHAT
REKLAM-WMLINK
WMLINCK-IFRAME
|